«Η αποβολή της Ελλάδας από την ευρωζώνη είναι αδύνατη»

«Η Ελλάδα είναι το πειραματικό εργαστήριο των κινδύνων που διατρέχει η ευρωζώνη» τονίζει στην «Κ.Ε.» ο Ζακ Αταλί, επί δεκαετίες σύμβουλος του Φρανσουά Μιτεράν και πρώτος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.

Χαρακτηρίζει ως το κύριο πρόβλημα της Ελλάδας την αδυναμία είσπραξης των φόρων και τονίζει ότι πρέπει να στοχοποιηθούν ελίτ και συντεχνίες που φοροδιαφεύγουν. Ζητάει από την Ε.Ε. να προσφέρει περισσότερο χρόνο στη χώρα μας και καλεί Γερμανούς και Γάλλους να κατανοήσουν ότι η Ελλάδα έχει συμβάλει στην ευημερία τους.

Πρόσφατα δηλώσατε ότι η παρούσα κρίση δεν είναι οικονομική, αλλά πολιτική. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί από τις ευρωπαϊκές πολιτικές ελίτ;

Φυσικά και πρόκειται για μια πολιτική κρίση και πρωτίστως στην Ελλάδα. Οι έλληνες πολίτες και το κράτος πρέπει να συμπεριφερθούν ως Ευρωπαίοι. Πρώτα απ' όλα πρέπει να απαλλαγούν από τις κακές συνήθειες του παρελθόντος, όπως το να μην πληρώνουν φόρους. Οι πολίτες νομίζω ότι έχουν κουραστεί απ' αυτό το φαινόμενο. Πρέπει να αντιληφθούν ότι οι κρατικές δράσεις πρέπει να χρηματοδοτούνται από τους φορολογούμενους. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει κάτι για να χτιστεί ένα αξιόπιστο κράτος.

Και η ευρωπαϊκή διάσταση;

Οσον αφορά την Ευρώπη, πρέπει να δοθεί χρόνος στη χώρα σας όχι μόνο για να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα, αλλά και για να οικοδομήσει ένα σύγχρονο κράτος. Επίσης, θα ήταν χρήσιμη η έκδοση ευρωομολόγων. Αλλά και οι Ελληνες να αντιληφθούν ότι το να πληρώνουν τους φόρους τους είναι το μίνιμουμ που μπορούν να κάνουν σε μια ελεύθερη δημοκρατία.

Στο τελευταίο σας βιβλίο προτείνετε αυστηρούς κανόνες για τον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Πώς μπορεί να γίνει αυτό;

Τώρα υπάρχει άμεση ανάγκη για μεγαλύτερη ρύθμιση, με τους διεθνείς θεσμούς να αναλαμβάνουν σημαντικότερο ρόλο και έχοντας τη δημοκρατική νομιμοποίηση να επιβάλλουν αυστηρούς κανόνες εποπτείας στο τραπεζικό σύστημα. Μόνο έτσι θα περιοριστεί ο κίνδυνος να προκύψουν νέες υπέρογκες δημόσιες δαπάνες εξαιτίας δικών του λαθών.

Ο Ζακ Ντελόρ ζήτησε μεγαλύτερη αλληλεγγύη προς την Ελλάδα, γιατί δεν γίνονται θαύματα από τη μια μέρα στην άλλη.

Θέλω να υπενθυμίσω ότι το θέμα αφορά πρωτίστως τους Ελληνες, οι οποίοι πρέπει να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους απέναντι στη χώρα τους και στην Ευρώπη. Στην Αθήνα πρέπει να εκπονηθεί ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, ίσως με τον τίτλο «Ελλάδα 2020», με το οποίο οι Ελληνες θα βεβαιώνουν ότι επιθυμούν να είναι ένα σύγχρονο κράτος-μέλος. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για τη βοήθεια.

Ποια είναι η γνώμη σας για τις φωνές περί αποβολής της Ελλάδας από την ευρωζώνη;

Κατ' αρχάς κανένας δεν μπορεί να αποβάλει την Ελλάδα, καθώς οι συνθήκες δεν προβλέπουν έναν τέτοιο μηχανισμό. Εάν ήμουν στη θέση της χώρας σας, δεν θα σκεφτόμουν καθόλου ένα τέτοιο ενδεχόμενο, γιατί θα ήταν πραγματική καταστροφή. Η αποβολή της από την ευρωζώνη είναι αδύνατη.

Μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας θα επέφερε ένα φαινόμενο ντόμινο στην ευρωζώνη;

Υπάρχει ο κίνδυνος, εάν δεν μπορέσουμε να λύσουμε το ελληνικό πρόβλημα, να μην μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το γενικότερο πρόβλημα και να ακολουθήσουν η Ιρλανδία ή η Ιταλία. Η Ελλάδα είναι το πειραματικό εργαστήριο των κινδύνων που διατρέχει η ευρωζώνη.

Εχετε προτείνει ένα σχέδιο μαζικών ευρωπαϊκών επενδύσεων σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η έρευνα, οι υποδομές, ο πολιτισμός και το περιβάλλον. Αυτό είναι συμβατό με τα προγράμματα περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες που εφαρμόζονται στις περισσότερες χώρες;

Πριν μιλήσουμε γι' αυτό, να πούμε ότι το κύριο πρόβλημα της Ελλάδας είναι το να εισπράττει τους φόρους. Εκείνοι που πρέπει να στοχοποιηθούν είναι κάποιες ελίτ ή κάποια λόμπι που επωφελούνται (από τη φοροδιαφυγή). Κατά τα λοιπά, φυσικά και δεν πρέπει να προβαίνουμε σε μαζικές περικοπές κοινωνικών δαπανών, αλλά να αυξήσουμε την ικανότητα για επενδύσεις.

Πώς θα γίνει αυτό;

Μέσω των ευρωομολόγων, τα οποία δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν άσκοπα, αλλά για παραγωγικές επενδύσεις. Ισως είναι αναγκαία η δημιουργία ενός Εθνικού Ταμείου Επενδύσεων που θα χρηματοδοτεί τις δημόσιες δαπάνες που αφορούν τις μελλοντικές γενιές. Παράλληλα, αντί οι περικοπές να αφορούν τις κοινωνικές δαπάνες, επιβάλλεται η δραστική μείωση των στρατιωτικών δαπανών, οι οποίες βρίσκονται πολύ υψηλά.

Πώς κρίνετε τη στάση της Γερμανίας και της κυρίας Μέρκελ στα σημερινά προβλήματα;

Γερμανοί και Γάλλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι η Ελλάδα έχει συμβάλει στην ευημερία τους.

Πώς επηρεάζει η οικονομική κρίση τη δημοκρατία στην Ευρώπη, δεδομένης της ανόδου του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς σε διάφορες χώρες;

Είναι αλήθεια ότι η οικονομική κρίση μπορεί να οδηγήσει την Ευρώπη σε μια καταστροφή, εάν επικρατήσουν λαϊκιστικές απόψεις και προσεγγίσεις. Οι δημοκρατίες δεν θα παραμείνουν αλώβητες, εάν αφεθούν να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο για δημαγωγούς.